پژوهش یا آب در هاون کوبیدن؟

به یقین،همه یا اکثریت مطلع هستیم که برای کلنگ زنی یک سازۀ عمرانی یا برای فشار دکمه ای به جهت به چرخش افتادن یک سازۀ صنعتی و…و خلاصه برای آغاز هر آغازی در هر پروژه ای،پیش از ورود به فاز اجرایی اش قطعاً پژوهش یا تحقیقات اولیه،ثانویه ونهایی در آن انجام گرفته است.با تحقیق در زمینه ای به مانند بخش کشاورزی و صنایع وابسته به آن و نیز در بخش های دیگر می توان جلوه هایی از چشم اندازهای هر آن چه که قرار است اتفاق بیفتد در مقابل دیدگان خود،اما در ذهن به تصویر کشید.این تصویرگری در حقیقت فاکتور بسیار مهمی به جهت به فرجام رسیدن هرآن چه که در سیاست گزاری ها با عنوان هدف مشخص شده.به حساب می آورند.پژوهش در ابعاد مختلف را در واقع می توان هم پیش دستی دانست و هم پیش بینی.از همین رو در هر قدمی که بنای آن با پژوهش ساخته شده باشد،ضریب خطاها به حداقل خواهد رسید و این حقیقت در همۀ علوم به وضوح هویداست.بااین اهمیت زایی دربارۀ پژوهش می توان به بسیاری از ناکامی ها و کامیابی ها و علل نمود هر یک در اِلِمان های مختلف و پروژه های بخشی و بین بخشی دست یافت.این پروژه یا اِلِمان، حتیٰ ممکن است بلکه به عینیت و بدون امکان در برگیرندۀ صفحاتی از تحولات اجتماعی یا رفتارهای جامعه هم باشد.بعضاً شنیده ایم که پیش از اجرای فاز عملی و جامع یک فرآیند برای مثال در بُعد اجتماعی از نقطۀxبه عنوان پایلوت شروع به کار کرد،نام می برند پس پژوهش در بُعد اجتماعی بنا به نتایج خود محققان اهمیت دارتر است و بسیار قابل توجه.اما به راستی چرا بسیاری از پروژه ها با وجود طی این فرآیند زیربنایی، با ناکامی هایی همراه شده است؟هر چند ناکامی ها ممکن است درنسبت هایی متفاوت نشان داده باشد.گفته می شود دربروز این گونه سلبیات و اشکالات،در حقیقت پژوهش انجام گرفته معیوب و در آخر می توان گفت نقص پروپوزال منصوص،عامل ناکامی فلان طرح یا برنامه بوده است.بر اساس آزمایش های واقع گرایانه،خطاهایی که در پایان هر پروژه ای با ضریب بالا،خود را نشان داده است تردیدی نیست که بر اثر زیرساخت آن که با اشتباه همراه بوده است و این زیر ساخت چیزی غیر از پژوهش نیست.کندو کاو بی محتوا نتیجه ای جز بی نتیجگی نخواهد داشت و این حقیقت را نصوص همه محققان طراز اول جهان گفته اند.بی تردید در دنیای امروز و درتعاملات مختلف از جمله سیاسی و رفتار حاکمیت ها با یکدیگر به ویژه طی فرآیند تفاهم نامه ها یا توافق نامه ها یا حتیٰ در امضای یک یادداشتی،این سنجش دیروز، امروز و فرداست که متن آن ها را خوب،بد یا زشت جلوه خواهد داد.یک دور میزی که در حقیقت یک مذاکراتی با هر عنوانی به همراه دارد در واقع فرصت دفع آسیب بیشتر را به وجود می آورد و این گونه تصمیمات خردمندانه جز با تحقیق و پژوهش دربارۀ حاشیه و متن موضوع امکان پذیرنیست.بنابراین پژوهش ها در سیاست گذاری های راهبردی می بایست تأنی تر و واقع بینانه تر انجام پذیرد به ویژه آن که آن جا که منافع کلی مورد توجه قرار گرفته باشد.به عبارتی در چنین فرایندهایی ان چه که تحت عنوان پژوهش انجام می گیرد عامل خودفریبی یا چیزی بیش از یک خیال بافی به همراه نداشته باشد.همۀ آگاهان،پژوهش را سرفصل آغازها دانسته اند،یعنی تیتر اول پروژه ها را پژوهش می دانتد.به نظر بسیار ضروری است که حباب را از دور و بر پژوهش ها زدود و در این فرآیند بااهمیت می بایستی اهرم تدقیقی به عمل آید تا آسیب کمتر،هزینه ها حداقل و در نهایت زندگی پیش رو برای جامعۀ کشور،بی دغدغه همراه باشد.هیچ پژوهشی بدون هزینه و اعتبار انجام نمی گیرد،لذا پژوهش آب در هاون کوبیدن نیست.پژوهش به ویژه در نص و موضوع تکراری یعنی هزینه کرد مضاعف،مگر آن که رقابتی ایجاد کرده باشد.بنابر این لازم است اعتبارات اختصاص یافته در بخش پژوهش که در اغلب دستگاه ها و در بیشتر بخش های حاکمیتی با عناوینی بعضاً رنان لحاظ می شود موأخذاتی هم اعمال شود.خیلی راحت تر این که در پژوهش ها،اصل پاسخگویی را نباید به حاشیه راند.درطول سالیانی،پژوهش هایی واقع بینانه به فرجام رسیده که اینک پایه های یک معیشت درخور شأنی برای بدنۀ دست اندرکار به وجود اورده اند و فرجام چنین پژوهشی با چنین برآیندی،قطعاً قابل قبول جامعه نیز خواهدبود.