مظهر خالقی از افتخارات موسیقی ایران است

در زندگی نامۀ”مظهر خالقی”از خواننده و ترانه سرائی یاد می‌کنیم که کُرد زبان است و اهل سنندج.زندگی او را از وطنش که مدت زیادی از عمرش را وقف موسیقی آن کرده بود دور کرده،اما هنوز هم پا پس نکشیده و فعالیت هنری خود را از کردستان عراق ادامه می‌دهد.از این هنرمند نام آشنا و اسطوره،بیش از ۲۵۰ آواز فولکلوریک ثبت شده که جزو افتخارات موسیقی ایران و به خصوص خطۀ کُردنشین ایران است.این خوانندۀ ۷۴ سالۀ سنندجی از اوایل دهۀ ۳۰ وارد رادیو و تلویزیون ملی ایران شد و از طرف مردم ایران بسیار مورد ستایش قرار گرفته است.در ادامه با هم زندگینامۀ مظهر خالقی،اسطورۀ موسیقی کُردی ایران را می‌خوانیم.مظهر خالقی با نام اصلی”باقر خالقی”در ۱۸ شهریور ۱۳۱۷ در سنندج متولد شد.او یکی از اعضای خانواده‌ائی از مشایخ خاندان کُرد مردوخی بود و از نوجوانی به موسیقی سنتی ایرانی و موسیقی کُردی علاقه نشان داد و در این زمینه شروع به یادگیری و فعالیت کرد.اما رشتۀ تحصیلی‌اش ربط زیادی به علاقه‌اش نداشت و قبل از انقلاب اسلامی به تحصیل رشتۀ فیزیک در مقطع لیسانس مشغول شد و فوق لیسانس مدیریت صنعتی را دریافت کرد.قبل از ورودش به سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران مدتی به عنوان دبیر دبیرستان‌های تهران مشغول بود اما طولی نکشید که با شادروان انجوی شیرازی آشنا شد.به سبب این آشنایی به رادیوی سنندج راه پیدا کرد تا به ترجمه مطالب ادبی و هنری زبان کُردی بپردازد و در دهۀ ۳۰ اولین اجرای ضبط شده‌‌اش را انجام داد که در رادیو سنندج و به زبان فارسی پخش شد.کمی بعد با پیشرفت بی‌نظیرش در زمینۀ موسیقی و فعالیت در رادیو،همکاری با ارکستر رادیو را شروع کرد و با اسطوره‌های موسیقی ایران که هنرمندان آن موقع وزارت فرهنگ و هنر مانند”ناصری،کسروی،بهاری،حنانه،گلسرخی،محمدرضا شجریان” آشنا شد.در کنار این بزرگان،مظهر خالقی،تجارب و آموخته‌های موسیقیائیش را گسترش داد و دیری نگذشت که با همراهی دیگر هنرمندان کُرد مانند یوسف زمانی،اردشیر کامکار،مجتبی میرزاده،سواره ایلخانی زاده،محمد صدیق مفتی زاده،محمد کمانگر و فریدون مرادی به موسیقی و ادبیات کُردی کمک شایانی کرد.استعداد و جنس صدای بی‌نظیر مظهر خالقی باعث شد تا هنرمندان و مشاهیری مثل حنانه،کسروی و یوسف زمانی از او تعریف کنند و صدایش را مانند غلامحسین بنان بدانند.مظهر خالقی،خوانندۀ کُرد زبان سنندجی محبوب ایرانی است و توانست متفاوت‌ترین سبک موسیقائی را نسبت به بقیۀ سرشناسان موسیقی کُرد ارائه کند.سبک غالب موسیقی کردی،فولکلور است و مظهر خالقی توانست سبکی از موسیقی ارائه دهد که از موسیقی فولکلور کُردی کاملاً دور بوده و بیشتر به سبک موسیقی سنتی فارسی شباهت دارد و شاید این یکی از دلایل محبوبیت و شهرت مظهر خالقی،این خوانندۀ کُرد زبان باشد.یکی از نشانه‌هائی که می‌توان سبک این خوانندۀ کُرد را از سایر خوانندگان ایرانی متمایز کرد،صدای پائین خواننده و استفادۀ بسیار کم نُت در ملودی آهنگ‌هایش می‌باشد.او همچنین با اجرای آهنگ‌هائی مثل”نسیم پاییزی”،توانست منبع الهام بسیاری از خوانندگان و موسیقی دانان کُردی و سنتی ایرانی باشد.جدای از فعالیتی که مظهر خالقی به عنوان آموزگار در دبیرستان‌های تهران داشت،از سوابق او می‌توان به مدیریت تلویزیون سنندج و کرمانشاه اشاره کرد.مظهر خالقی قبل از مهاجرتش به انگلستان از ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ رئیس رادیو و تلویزیون کرمانشاه بود که آن زمان یکی از مراکز مهم رادیو و تلویزیون در ایران بود و بعد از مرکز شیراز،رتبۀ دوم را داشت.در این دوره در کنار فعالیت‌های هنری دیگر مثل خوانندگی و آهنگسازی موسیقی کردی،وی در کنار سید علی اصغر کردستانی و محمد ماملی و حسن زیرک و ناصر رزازی و …،به خوانندگان و نوازندگان مطرح کُرد کمک کرد تا در رادیو و تلویزیون اجرا داشته باشند و خودشان را معرفی کنند.او پس از مهاجرت به انگلستان راهی کردستان عراق شد و هم اکنون مدیر(انستیتوی که له پوری کورد)در سلیمانیه کردستان عراق است.فعالیت اصلی این مرکز در زمینهٔ هنر،ادبیات و فولکلور کُرد است.همچنین آوازی به زبان انگلیسی از او با همکاری ارکستر سمفونیک بغداد و سلیمانیه موجود است که گفته می‌شود به یادگار از حلبچه است؛خود استاد خالقی در مصاحبه‌ای می‌گوید:“من در خصوص حلبچه آوازی به زبان کُردی ندارم،اما با همکاری ارکستر سمفونیک بغداد و سلیمانیه،آوازی را به زبان انگلیسی سروده و آن را به یادمان این حادثه در شهر حلبچه هدیه کردیم تا در مواقع بازدید خارجی‌ها به عنوان یادبودی از آن دوران به آنها داده شود”.او پس از فعالیت‌های هنری‌اش در رژیم قبلی،تا سال ۱۳۵۷ مدیر سازمان رادیو و تلویزیون سنندج و کرمانشاه بود و در آن زمان آهنگ و موسیقی ماندگاری از خودش به جا گذاشت،اما از ایران و شهر و زادگاه محبوبش،سنندج جدا شد و به انگلستان مهاجرت کرد.گفته می‌شود با شروع انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷،مظهر خالقی توسط انقلابیون دستگیر شده و با وساطت جلال طالبانی فراری داده شده است.اما آن جا هم دوام نیاورد و به کردستان عراق و سلیمانیه رفت تا به زبان مادری‌اش نزدیک باشد.در آن جا با خواهر همسر جلال طالبانی رئیس جمهور سابق عراق ازدواج کرد و ماندگار شد.ازدواج موفقش با مرگ همسرش در سال ۱۳۹۸ در لندن پایان یافت.وی پس از ۳۸ سال دوری از ایران،در ۱۰ تیر ۱۳۹۸ برای حضور در کنگرۀ بین‌المللی مشاهیر کُرد،که برای قدردانی از فرهنگ و هنر کردستان به میزبانی دانشگاه کردستان برگزار شد،از مرز باشماق مریوان به ایران بازگشت.در این گردهمایی به مظهر خالقی کلید طلایی شهروندی و نصب نشان مشاهیر کُرد داده شد.