صداقت،صمیمیت و شفافیت

واقعۀ تلخ و خونین خیابان پاسداران ایلام و کشته و زخمی شدن۱۱نفر از کارکنان اداره اموال و املاک بنیاد مستضعفان که از زوایای مختلف توسط صاحبنظران مورد بررسی قرار گرفته،از جنبه مدیریتی نیز قابل تحلیل است.نگارنده که تجارب زیسته و اندک آموخته‌هایی در زمینۀ مدیریت دارد، صداقت،صمیمیت و شفافیت را حلقه‌های مفقودۀ مدیریت در بسیاری از دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی استان و حتی کشور می‌داند.مدیریت ارتباط با کارکنان اولین هنر و مهارتی است که یک مدیر باید از آن برخوردار باشد،چرا که منابع انسانی مهمترین سرمایه هر سازمان است و برای رسیدن به اهداف سازمانی جز با همکاری و همراهی کارکنان نمی‌توان به سرمنزل مقصود رسید. در استان کوچکی چون ایلام که هنور روابط سنتی برقرار است و همه همدیگر را با نام و تبار می‌شناسند،ایجاد روابط حسنه و صمیمانه با کارکنان می‌تواند به تقویت رفتار اقناعی و روان‌سازی چرخ دنده‌های سازمان کمک کند و روح آهنین بروکراسی را به روح جوهری تغییر دهد.قانون و سلسله مراتب اداری در جای خود محفوظ و محترم است،اما بهترین و کم‌هزینه‌ترین مسیر برای اِعمال قانون و اجرای اوامر مدیریتی ایجاد رابطۀ صمیمانه با کارکنان است تا با اشتیاق و انگیزۀ بیشتری به انجام وظایف سازمانی بپردازند.ذکر چند خاطره و نقل قول در این زمینه خالی از لطف نیست:آقای مروارید،استاندار اسبق ایلام که صمیمیت و اخلاق‌مداری ایشان در خاطرۀ ایلامیان ماندگار شده است،در مراسم خداحافظی خود گفت:ما که این همه می‌گوییم مدیریت اسلامی؛ پس باید خودمان نسبت به آن عامل باشیم و در جایی با رفتار و عمل‌مان آن را نشان دهیم.و اما آقای سلیمانی دشتکی،دیگر استاندار پیشین ایلام،در اولین نشست مطبوعاتی خود در واکنش به توصیه”فرج صیدمحمدی”مدیر مسئول پایگاه ویرا و هفته نامۀ روژ،مبنی بر این که بهتر است استاندار قلب و روح مدیران را در اختیار داشته باشد،تا جسم آنان را!این‌گونه گفت:من ناز هیچ مدیری را نمی‌کشم!به یاد دارم هدیۀ ارزشمند”عبدالحمید کرمی”از بزرگان حوزۀ رسانۀ ایلام به نگارنده در بدو پذیرش مسئولیت،این جملۀ زیبا بود که:مدیریت،روشن کردن شمع محبت در درون سازمان است تا همگان بر گِرد آن حلقه زنند و دست در دست هم برای تحقق اهداف سازمان بکوشند.دوست دیگرم”سعید محمودی”،سازمان را به کوهی تشبیه کرده که مدیر بر فراز آن قرار دارد و هر اندیشه‌ای از او جاری می‌شود تا دامنۀ کوه جریان می‌یابد!بنابراین مدیر به مثابه پدر سازمان باید با نگاه پدرانه ظرفیت باالقوه نیروها را به فعلیت درآورد؛نه چون پدری که در منزل با اهل و عیال خود بدخلق و بدعنق‌ است و در بیرون از خانه با دیگران گرم می‌گیرد و صمیمی می‌شود!ترویج حس احترام بین کارکنان و توجه به شخصیت و منزلت آنان به ویژه نیروهای خدماتی و پشتیبانی که در ظاهر دون پایه اما بسیار مهم،موثر و کلیدی هستند،تنها در سایۀ صمیمیت و نگاه پدرانه یک مدیر محقق می‌شود.عنصر دیگری که لازمۀ مدیریت در تمام سطوح سازمانی است،صداقت است.صداقت اعتمادساز است و کارکنان را برای همکاری با مدیر ترغیب و تشویق می‌کند.هر گونه تردید و خدشه در صداقت مدیر به فروپاشی اعتماد و روابط صمیمی او با کارکنان می‌انجامد و پایبندی او به اصول اخلاقی و اهداف مشترک سازمانی را زیر سوال می‌برد.روح جمعی و حسگر اعضای سازمان،بهترین قاضی و گیرنده برای تشخیص صداقت یک مدیر است. بنابراین مدیران برای اثبات صداقت و البته سلامت خود،ناگزیرند شفافیت پیشه کنند و خود را در اتاق شیشه‌ای قرار دهند.شفافیت،مدیر و مجموعه را از هر گونه سوءظن و گمان بد که نافی صداقت و سلامت است،مصون می‌دارد؛چرا که نفس مدیریت همواره در معرض شبهه و ظن و گمان است و عدم شفافیت بر میزان رازوارگی،سوءظن،بی‌اعتمادی و احساس تبعیض در سازمان می‌افزاید.ماجرای معمار اصفهانی و پیرزنی که مناره مسجد شاه را کج می‌دید،اما استاد علی اکبر اصفهانی در میان بهت و حیرت کارگران،با فشار و زور به بدنۀ مناره به راست کردن آن در جلو دیدگان پیرزن همت گماشت تا شائبه ذهنی او برطرف شود و از هرگونه شایعه و حرف و حدیث مضاعفی جلوگیری کند؛حکایتی آشنا و آموزنده در این زمینه است.از این رو،نظام اداری استان و کشور به شدت نیازمند این سه عنصر مهم و کلیدی است که هر یک از آن‌ها دارای لوازم و مهارت‌های خاص خود است.بنابراین،ریشه و زمینۀ فاجعۀ خونین خیابان پاسداران ایلام را باید در نبود این عناصر سه‌گانه -و البته عوامل دیگری که در این مقال نمی‌‌گنجد-جستجو کرد .