خوش باوری در رسانه

یک بار در اتاق رئیس مستعفی صدا و سیما یعنی آقای”محمدسرافراز”در سِمتی دیگر،در ارتباط با نحوۀ اطلاع رسانی یکی از شبکه های خارجی این رسانه به وی توصیه ای کردم که در نهایت پس از بررسی،اِعمال نظر شد.توصیه به این جهت بود تا تغییری در نحوه و چگونگی بیان یک اطلاع عمومی که برای جامعه ای غیر ایرانی بود صورت بگیرد.توصیه به این علت بود که از زمان و اقتضای آن نحوۀ اطلاع رسانی،سال ها می گذشت.آقای سرافراز با استقبال از این توصیه و پذیرش آن،در حقیقت نشان داد که به سخن مقابل به افکار عمومی هر چند توصیه کنندۀ بخشی از جامعۀ رسانه بوده و هستم اما یک فکر عمومی نیز به حساب می آید،باید احترام گذاشت چه در پذیرش رأی چه در رد آن.هم اینک گفته می شود رشتۀ ارتباطات اجتماعی،نو ظهور و جوان ترین زیر مجموعۀ علوم اجتماعی است اما به باور نگارنده،رشتۀ communication sciences یا همان ارتباطات تنها در فنون و ابزار یعنی Technology که اقتضای زندگی برخط نوع بشر امروزی است به صورتی و ترازی مستمر در حال تغییر است و این یعنی تأیید بخشی از برداشت کارشناسان در بیان نتایج تحقیقات آنان در زمینۀ جوان بودن علم ارتباطات.این رشته هم اینک یکی از کلید واژه های پیشرفت در جوامع مختلف است.بدون ارتباط درست،امکان توسعۀ موازی در همۀ بخش های جامعه وجود ندارد.چنان چه بخواهیم یک قدم رو به جلو برداریم،پیش از آن ارتباطات،دو قدم از ما پیشروتر است.هوش جامعۀ امروز انسانی را نمی توان با هوش جامعۀ دیروز او مقایسه کرد و همین طور امروز را با هوش فردا برابر شمرد.این حقیقت را همۀ ما بر آن آگاهیم.چرائی این دگرگونی ها را می توان در برخطی ارتباطات دانست و این همان نتیجه گیری نگارنده است که می گوید علم ارتباطات جز در فناوری،جوان یا نو ظهور نیست.به باور نگارنده،نوگرائی علم ارتباطات اصولاً از بدو نوپائی ادیان که هم زمان با ساختارسازی زندگی برای بشر شمایلی یافت،شکل گرفت.یک ecosystem یک جریان مکمل همزمان شمایل دار می شود و ترازی از ارتباط بین بشر در هر برهه و بین اعصار در برهۀ بعد تا به امروز که تکامل یافته تر همچنان پیش روی می کند و این یعنی به نظر نگارنده،گمانه افکنی یا رفع شبهه نکردن در تز نوظهوری یا جوان گرائی محتوای علم ارتباطات همچنان پا برجا است تا این که به شرایط امروزی رسانه هائی که در نهایت از ردیف های بودجۀ عمومی یا ملی بهره مند هستند می رسیم.متأسفانه نحوۀ اطلاع رسانی این شبکه های به هم پیوستۀ خبر،گزارش خبر و…همچنان خیال بافی است.شاید در طرح مرام یا متش خود با برنامه عمل کنند اما نتایج علمی و عملی شکل گرفته در سطح جامعه نشان می دهد در همین حد هم،کارکردها موفقیت آمیز نبوده است.یعنی رسانه هائی مثل صدا و سیما که پایه دار و بنیادین می باشند هم مستند عمل نکرده است.چیزی حول و حوش خیال بافی است.برای نمونه در بخش های مختلف خبری نشان داده می شود که میزان مصرف گاز در فصل فلان،نمودارش مثلاً در این سطح است و هشدارهای پیاپی.یعنی بعضاً در این اطلاع رسانی از نخستین بخش خبر تا وقت لالائی،اتومات وار و به تکرار روی آوردن،یک یا چند شائبه در اذهان به وجود خواهد آورد.به نظر نگارنده این تکرارگری ها را می توان یک نوع از زیر کار در رفتن هم به حساب آورد.یعنی سنگ مفت گنجشک مفت،هم زمان با چنین خبری که به دلیل طرح چند باره اش سوخته محسوب می شود می گذرد،هم اگر برنامه ریزان را نشناسیم آن را یک توهین به هوش مخاطب تلقی می کنیم.مثلاً بیان اعداد و ارقام در مصرف مثلاً گاز آن هم با این عدد و آمار تکراری،چه برآیندی خواهد داشت.این گونه برداشت ها،کاری تخصصی است و فکر عموم در این گونه موارد به آری یا نه اکتفا می کند.طرح جزئیات در یک برنامۀ علمی یا مثلاً مصاحبه ای اختصاصی،قابل پذیرش است.همۀ ما عیوب و نقص داریم و هیچ کسی در هیچ حرفه ای بی تقص نیست اما لازم است رسانه ای که ملی خوانده می شود ملی تر،علمی تر و محتوائی تر نشان دهد.صدا و سیما از خیال بافی بپرهیزد لطفاً.