بیش از ۶ دهه روابط نیک ایران و عربستان

برداشت آناکاو( Analyst)های بین المللی از تصویر دو پازل بزرگ در منطقه یعنی ایران و عربستان،نگاه ها را به سمت حقایقی انعطاف پذیر flexable سوق می دهد.از جمله مهمترین این واقعیت ها این است که هر دوی این دو اقلیم دو ابر قدرت اقتصادی  بالقوه potential درسطح جهان هستند.این دو‌ کشور که از ۵۰-۶۰ سال قبل تا به امروز روابط حسنه ای good relations بر مبنای احترام به قوانین داخلی یکدیگر،پایه گذاری کرده اند.متأسفانه در برخی مقاطع این نزدیکی ها از روال متعارف فاصله گرفته و در نهایت سایه متن text جای خود را به حاشیه margin داده است.دلایل چنین نمودن هایی را می توان بعضاً در اندیشه های رادیکالیسم radical بیجا جست و در مواردی در تصمیمات پوچگرایی nihilism برخی جریان های دو سویه یافت.بارها سرنخ این گونه حقایق نکوهنده و اسباب زحمت در متن هر دو جامعه اما در سطح اقلیتی حاشیه ساز دیده شده است.سرور ارتباط حاکمیت ها government و ملل اصولاً بر مبنای حقوق تعریف شده ای که در منشور سازمان ملل متحد به طور شفاف مطرح و تقویم سازی شده،تنظیم و برنامه ریزی کرده اند.پایه این روابط عدم دخالت کشورها در امور یکدیگر است.طرح و پیشنهاد یا در نهایت توصیه یک روال متعارف دیپلماسی است که با دخالت در تحولات درون کشورها تفاوت دارد.جالب است بدانیم که برخی سرزمین های بالفعل یک دیپلمات قدرتمند نیز به حساب می آیند،به عبارتی سلیس تر در روابط بین دوَل در جهان امروز ما برخی کشورها در سطح یک لیدر leader مجموعه ای از دوَل بسیار قوی ظاهر شده اند.این جایگاه ممکن است بر اساس قدرت مالی یعنی اقتصاد آن کشور مخصوصاً تولید ناخالص ملی یا پایگاه ژئوپولتیک geopolitical آن سرزمین تحصیل شده باشد.برای مثال اگر روابط یک کشور با عربستان دچار  گره زایی شود بی تردید با کشورهای هم‌پیمان ریاض نیز،همچنین مگر آن که دستگاه دیپلماسی طرف مقابل به حدی چابک agile و چانه زن ظاهر شود که عمق چنین چالشی را کم تر و در مواردی به صفر برساند.هم اینک روابط ریاض-تهران که خواست دیرینه دو ملت بزرگ ایران و عربستان است همچنان رو به بهبودی است اما روی فرم نرمال نیست It is not on the normal form.دو ملت ایران و عربستان به ویژه در  زمینه های تجاری و توریسم از نیم قرن قبل به سان دو همسایه ابر قدرت اقتصادی هم سود،هم سو نشان داده اند.متأسفانه جریان هایی در این میان نقش یک چاشنی حاشیه چالش دار را بازی می کنند.کشورهای دیگر که هم اینک به مثابه قدرت های صنعتی شناخته می شوند پیش از هر قدمی در یک بازه زمانی محدود و در یک تقویم چارچوب دار با استفاده از منابع انسانی خود پایه های یک اقتصاد اَبَرمندانه را نهادینه کردند و امروز در سایه روندی رقابتی در سطح جهان،همۀ سرفصل های اقتصادی و سیاسی را به چالش کشیده اند.در برخی کشورهای منطقه هم منابع انسانی human resources و هم منابع پول ساز creation of money بالقوه و بالفعل وجود دارد اما در کنار این دو اصل بنیادین Absurdism  بی داد می کند،یعنی عناصری از درون حاکمیت ها و خارج از آن با رفتار و تصمیم های نسنجیده این حجم از ذخایر هستی بخش را هدر داده و می دهند.هم اینک شرایط حاکم بر روابط دو ملت ایران و عربستان به گونه ای است که می بایستی عوامل بالقوه Potential factors را بیشتر جست و نزدیکی هر یک را روز به روز به روز تر کرد.ایران سرزمین داده هاست و عربستان نیز،همچنین .از این رو حاشیه سازان در روابط این دو‌ ملت بزرگ و با عزت نفس بالا را باید منزوی کرد تا فرصت های سازنده گذشته.حال و آینده را زنده و توسعه داد.نکته حائز اهمیت در این گونه روابط بین دوَل فضای آزمون و خطا  trial and error بسیار محدود است،همچنین معادلات سیاسی در روابط دوَل نمی توان بر اساس محاسبات Political calculations تنها یکی از طرف ها سنجید.وقتی یک نفر با در اختیار داشتن تریبون در دو طرف این دو مملکت لب به سخن آزار دهنده باز می کند باید درک کند که ترمیم شکاف حاصله زمان بر و پر هزینه و گاهی شبهه ناممکن خواهد بود.نمی توان بدون درک درستی از معادلات سیاسی حاکم بر روابط دولت ها که در جامعه جهانی هر آن به روز رسانی می شود،انتظار یک زیست نرمالnormal life را مثل بقیه اهالی این کره پهناور داشت.در سیاست روز دنیا به مفهوم روابط بین الملل هر گونه اظهار نظر نسنجیده ای نیز بر چگونگی کلیت زیست ملت ها اثر سلبی خواهد داشت و در نهایت بر رفتار جامعه و معیشت ملت ها نیز بارمنفی خود را برجا خواهد گذاشت.باید همواره شرایط را درک کرد،به جای اظهار نظرهای نسنجیده باید تحت هر شرایطی مراقب زیست مردم بود و با ادامه دارشدن طرح های معیشتی زندگی آنان را قابل تحمل کرد.